पतंग उत्सव संपूर्ण महिती मराठी | पतंग उडविणे | मकर संक्रांती | Kite Flying Information in Marathi | Kite festival | Makar Sankranti
पतंगांच्या उत्सवावर निबंध, इतिहास (Kite festival India 2023 Date, History in Marathi)
पतंगोत्सव किंवा पतंगांच्या सणाचा इतिहास काय आहे, तो का साजरा केला जातो, निबंध, वैज्ञानिक महत्त्व, मकर संक्रांती केव्हा आहे, लोहरी, पोंगल, कथा (Kite festival India date, history in Marathi) (Makar Sankranti, Lohari, Pongal, Story)
भारत देशात दरवर्षी अनेक प्रकारचे सण साजरे केले जातात आणि यापैकी एक सण म्हणजे पतंगांचा सण. होय, पतंगांचा सण संपूर्ण भारतात मोठ्या उत्साहात साजरा केला जातो. या दिवशी आकाशात विविध प्रकारचे पतंग पाहायला मिळतात. एवढेच नाही तर भारतात दरवर्षी आंतरराष्ट्रीय पतंग महोत्सव साजरा केला जातो. शेवटी या सणाचे महत्त्व काय आणि हा सण कसा साजरा केला जातो. आज आम्ही तुम्हाला याबद्दल सांगणार आहोत.
Table of Contents - Kite Flying
- पतंगांचा सण कधी साजरा केला जातो (when is Kite Festival)
- भारतात मकर संक्रांती सण कधी आहे (Makar Sankranti and Kite Festival in India)
- मकर संक्रांती का साजरी करा (why celebrate Makar Sankranti festival)
- गुजरातचा आंतरराष्ट्रीय पतंग महोत्सव (उत्तरायण) (International kite Festival In Gujrat)
- आंतरराष्ट्रीय पतंग महोत्सव कधी आहे? (Kite festival or Uttarayan dates in Marathi)
- प्राचीन चीनमधील पतंगांविषयी तथ्य (Facts about kites in Ancient China)
- पतंग जगभरात उडवले जातात (History of Kites facts)
- वारंवार विचारले जाणारे प्रश्न
पतंगांचा सण कधी साजरा केला जातो (when is Kite Festival)
नवीन वर्ष सुरू होताच आपल्या सणांचा उत्सवही सुरू होतो. जानेवारी महिन्यात, 13 तारखेला (2023), जिथे उत्तर भारतात लोहरी साजरी केली जाते. तर त्याचा पुढचा दिवस म्हणजे १४ तारखेला मकर संक्रांत साजरी केली जाते. मकर संक्रांतीच्या दिवशी पतंग उडवण्याची भारतात प्रथा आहे. या दिवशी लोक पवित्र नद्यांमध्ये स्नान करतात आणि नंतर खिचडी खातात. खिचडी खाण्याव्यतिरिक्त लोक अनेक प्रकारचे दान देखील करतात. या दिवशी दान करणे अत्यंत शुभ मानले जाते. दान केल्यानंतर लोक पतंग उडवून हा दिवस साजरा करतात. एवढेच नाही तर या दिवशी तीळ आणि गूळ खाण्याची प्रथा आहे. गुळाचे गुणधर्म आणि फायदे देखील त्यांचे स्वतःचे फायदे आहेत.
भारतात मकर संक्रांती सण कधी आहे (Makar Sankranti and Kite Festival in India)
यंदा मकर संक्रांत १५ जानेवारीला (2023) आहे. मकर संक्रांत भारतात अनेक नावांनी ओळखली जाते. या सणाला कोलकात्यात पौष संक्रांती असे म्हणतात. तर तामिळनाडूमध्ये या सणाला पोंगल म्हणतात आणि गुजरातमध्ये हा सण उत्तरायण म्हणून ओळखला जातो. अर्थात, या सणाला अनेक नावे आहेत, परंतु या दिवशी प्रत्येकजण पतंग उडवतो आणि पवित्र नद्यांमध्ये स्नान करतो. इतकेच नाही तर गुजरात राज्यात या पवित्र सणात पतंग उडवण्याची स्पर्धाही आयोजित केली जाते आणि लोक विविध प्रकारचे पतंग उडवण्याचा आनंद घेतात.
मकर संक्रांती का साजरी करा (why celebrate Makar Sankranti festival)
हिंदू धर्मानुसार या दिवशी सूर्य देव मकर राशीत प्रवेश करतो. त्याचबरोबर या दिवसापासून हवामानात बदल होऊन थंडी थोडी कमी होते. शेतकऱ्यांसाठी या दिवसाचे विशेष महत्त्व आहे. या दिवसापासून शेतकरी आपल्या पिकांची कापणी सुरू करतात. वर्षभरात एकूण बारा संक्रांती असतात, पण जानेवारी महिन्यात येणारी ही संक्रांती अतिशय शुभ मानली जाते. या दिवशी सूर्याची उत्तरायण संचलन सुरू होते, असे म्हणतात. उत्तरायण म्हणजे सूर्य पूर्वेकडून उत्तरेकडे सरकतो आणि या हालचालीदरम्यान सूर्याची किरणे चांगली मानली जातात. दुसरीकडे, जेव्हा सूर्य पूर्वेकडून दक्षिणेकडे सरकतो तेव्हा त्याची किरणे अशुभ मानली जातात. सूर्याच्या या उत्तरायण संचलनामुळे गुजरातमध्ये या सणाला उत्तरायण म्हणतात.
गुजरातचा आंतरराष्ट्रीय पतंग महोत्सव (उत्तरायण) (International kite Festival In Gujrat)
गुजरात राज्य दरवर्षी उत्तरायण किंवा मकर संक्रांतीच्या दिवशी मोठ्या प्रमाणावर आंतरराष्ट्रीय पतंग महोत्सवाचे आयोजन करते. भारतातील इतर राज्यांसह अनेक देशांतील लोक या कार्यक्रमात सहभागी होण्यासाठी येतात. एवढेच नाही तर या दिवशी पतंग उडवण्याची स्पर्धाही आयोजित केली जाते. ज्यामध्ये लोक उत्साहाने सहभागी होतात. दरवर्षी लाखो लोक हा सण साजरा करण्यासाठी गुजरात राज्याला भेट देतात. त्याचबरोबर गुजरात राज्यातही या दिवशी विशेष कार्यक्रम आयोजित केले जातात आणि काही दिवस आधीपासून राज्यात अनेक प्रकारचे कार्यक्रम सुरू होतात. येथील दुकानांमध्ये अनेक प्रकारचे पतंग पाहायला मिळतात. या उत्सवाच्या दिवशी आकाश पूर्णपणे रंगीबेरंगी होते.
2023 मध्ये आंतरराष्ट्रीय पतंग महोत्सव कधी आहे? (Kite festival or Uttarayan dates in Marathi)
यावर्षीही गुजरात राज्यातील अहमदाबाद शहरात आंतरराष्ट्रीय पतंग महोत्सवाची सुरुवात झाली आहे. 6 जानेवारीपासून सुरू होणारा हा उत्सव 15 जानेवारीपर्यंतच पाहता येणार आहे. पतंगांशिवाय अनेक प्रकारच्या कार्यक्रमांचे उद्घाटनही या काळात होणार आहे. अहमदाबाद व्यतिरिक्त, गुजरातमधील सुरत, गांधीनगर आणि राजकोटसारख्या इतर शहरांमध्ये या उत्सवासंदर्भात अनेक कार्यक्रम आयोजित केले जातात. गुजरात व्यतिरिक्त राजस्थान, दिल्ली, महाराष्ट्र, तामिळनाडू या राज्यांमध्येही हा सण साजरा केला जातो. दिल्लीत अनेक ठिकाणी या दिवसासाठी विशेष कार्यक्रम आयोजित केले जातात, जिथे अनेक प्रकारचे पतंग पाहायला मिळतात. या दिवसानिमित्त राज्य सरकारकडून विशेष व्यवस्था करण्यात येते.
प्राचीन चीनमधील पतंगांविषयी तथ्य (Facts about kites in Ancient China)
प्रत्येक गोष्टीमागे जसा काही ना काही इतिहास असतो, तसाच पतंगाचाही इतिहास असतो. असे म्हणतात की चीन देशाने 2,800 वर्षांपूर्वी पतंग उडवण्यास सुरुवात केली होती. पतंगाचा शोध चीनमध्ये मोजी आणि लू बान नावाच्या दोन व्यक्तींनी लावला. त्या काळात बचावकार्य, वाऱ्याचा वेग आणि दळणवळणासाठी संदेश म्हणून पतंगाचा वापर केला जात असे. परंतु इ.स.पूर्व ५ व्या शतकापूर्वी ज्या उद्देशांसाठी पतंगांचा शोध लावला गेला, ते उद्देश आता बदलले आहेत आणि आता पतंगांचा वापर केवळ मनोरंजन म्हणून केला जातो.
पतंग जगभरात उडवले जातात (History of Kites facts)
चीनमधून सुरू झालेला पतंगबाजीचा हा ट्रेंड हळूहळू जगभर पसरला आणि सध्या जगातील अनेक देशांमध्ये पतंग उडवले जातात. या देशांच्या यादीत भारत, अमेरिका, मलेशिया आणि जर्मनी या देशांची नावे समाविष्ट आहेत. त्याच वेळी, पतंगोत्सव प्रत्येक देशात वेगवेगळ्या कारणांमुळे साजरा केला जातो. उदाहरणार्थ, चिली देशात स्वातंत्र्य दिनादरम्यान, तेथील रहिवासी पतंग उडवून त्यांचा स्वातंत्र्यदिन साजरा करतात. आणि जपानमध्येही आपल्या देवतेला प्रसन्न करण्यासाठी दरवर्षी मे महिन्यात पतंगबाजी केली जाते. याशिवाय अमेरिकेत जून महिन्यात पतंगांशी संबंधित अनेक कार्यक्रम आयोजित केले जातात. ज्यामध्ये स्थानिक लोक आणि मुले सक्रिय सहभाग घेतात. भारतातही स्वातंत्र्यदिन आणि मकर संक्रांतीच्या दिवशी आकाशात पतंग उडताना दिसतात.
वारंवार विचारले जाणारे प्रश्न - पतंगांचा सण
प्रश्न: पतंगांचा सण कधी येतो?
उत्तर: जानेवारी महिन्यात
प्रश्न : पतंगांच्या सणाला काय म्हणतात?
उत्तर: मकर संक्रांत
प्रश्न: आंतरराष्ट्रीय पतंग महोत्सव 2023 कधी सुरू होत आहे?
उत्तर: ६ जानेवारी
प्रश्न: आंतरराष्ट्रीय पतंग महोत्सव २०२३ किती काळ चालेल?
उत्तर: 15 जानेवारीपर्यंत
प्रश्न: मकर संक्रांत कधी असते?
उत्तर: 15 जानेवारी 2023